Datglowch bŵer Gwybodaeth Gofal Iechyd gyda Chronfeydd Data’r Llyfrgell!

Gall ceisio dod o hyd i’ch ffordd o gwmpas y byd gofal iechyd deimlo’n hynod llethol. Mae’r teimlad nad oes gennych ddigon o amser wrth i chi gydbwyso ymrwymiadau personol, darlithoedd, a lleoliadau clinigol yn gallu bod yn heriol dros ben. Felly, wrth ymchwilio ar gyfer aseiniadau neu i ddeall cyflyrau cymhleth, gall fod yn anodd gwybod ble i ddechrau.

Yn hytrach na threulio amser yn gwneud chwiliadau diddiwedd ar-lein a all eich arwain at wefannau o ansawdd amheus a gwybodaeth nad yw’n gyfredol mwyach, mae eich llyfrgell yn buddsoddi mewn cronfeydd data gofal iechyd safonol fel CINAHL, MEDLINE, Cronfa Ddata Nyrsio Prydain (a llawer mwy!) am reswm – maent yn drysorfa o ymchwil credadwy, wedi’i adolygu gan gymheiriaid, yn benodol ar gyfer gweithwyr proffesiynol ym maes gofal iechyd fel chi.

Mae ein tudalen ‘Chwiliad Cronfeydd Data’ yn rhan o brif adnodd chwilio’r llyfrgell a gellir ei gweld ar frig Primo, felly nid oes angen ichi gofio unrhyw gyfeiriadau gwe ar wahân.

Mae’r adnodd i Chwilio am Gronfeydd Data wedi’i rannu’n bynciau gwahanol felly gallwch bori drwy’r adnoddau sy’n berthnasol i’ch cwrs chi. Neu gallwch chwilio yn ôl termau allweddol a chywain canlyniadau o’r casgliad cyfan.

Ymgyfarwyddwch â’r cronfeydd data hyn i gael:

  • Tystiolaeth ddibynadwy a chyfredol: Mae’r cronfeydd data hyn yn curadu gwybodaeth o gyfnodolion cydnabyddedig.
  • Gwybodaeth wedi’i Thargedu: Defnyddiwch allweddeiriau a hidlwyr penodol i ganfod erthyglau sy’n uniongyrchol gysylltiedig â’ch pwnc, boed trin clwyfau, nyrsio iechyd meddwl, neu diabetes.
  • Ymarfer Seiliedig ar Dystiolaeth ar Flaenau eich Bysedd: Mae’r cronfeydd data hyn yn helpu i ddarparu’r sylfaen ar gyfer deall y “pam” y tu ôl i’r arfer, gan helpu i ddarparu’r gofal gorau posibl ar sail ymchwil gadarn.
  • Llwyddiant Academaidd: Bydd defnyddio ffynonellau credadwy o’r cronfeydd data hyn yn cryfhau eich dadleuon, yn dangos meddwl beirniadol, ac yn arwain at farciau gwell yn y pen draw.
  • Ehangu eich Gwybodaeth: Ehangwch eich dealltwriaeth o bynciau gofal iechyd i fod yn barod am yrfa yn y maes.

Dim syniad ble i ddechrau? 

  1. Mewngofnodwch i Primo – catalog y llyfrgell.
  2. Defnyddiwch ‘Chwiliad Cronfeydd Data’ i ddod o hyd i’ch cronfa ddata – dilynwch unrhyw nodiadau oddi ar y campws os oes angen.
  3. Am ragor o wybodaeth a chymorth, gweler eich LibGuide neu cysylltwch â’ch llyfrgellydd.

Pob hwyl wrth ymchwilio!

DA a’r Llyfrgell. Wythnos 7: Moeseg Defnyddio DA Cynhyrchiol (Rhan Dau)

Bod yn dryloyw ynghylch eich defnydd o DA

Cyn i ni ddechrau arni’n iawn, gadewch imi ailadrodd ei bod hi’n rhaid i chi bob amser ddilyn unrhyw ganllawiau prifysgol ac adrannol ar ddefnyddio offer DA mewn gwaith a asesir.

Yn ein neges ddiwethaf ar foeseg defnyddio DA cynhyrchiol, fe wnaethon ni ddechrau edrych ar bwysigrwydd deall y cyfrifoldebau sy’n dod gyda defnyddio’r offer hyn. Y neges allweddol yn y postiad hwnnw oedd yr angen i ymgyfarwyddo â chanllawiau Prifysgol Aberystwyth ar ddefnydd DA.

Yr wythnos hon, rydym yn trafod pwnc pwysig arall: bod yn dryloyw ynghylch eich defnydd o offer DA mewn gwaith a asesir.

Wrth i DA cynhyrchiol ddod ar gael yn ehangach, mae prifysgolion yn pwysleisio pwysigrwydd uniondeb academaidd a datgeliad clir wrth ddefnyddio’r technolegau hyn.

Gall defnyddio DA fod yn gymorth gwerthfawr wrth ymchwilio, trafod syniadau a drafftio, ond mae’n hanfodol bod yn dryloyw ynglŷn â sut a ble rydych chi wedi’i ddefnyddio.

Mae bod yn agored am eich defnydd o offer DA yn hanfodol ar gyfer cynnal uniondeb academaidd. Mae tryloywder yn dangos eich ymrwymiad i onestrwydd ac arferion astudio moesegol.

Pwyntiau allweddol: Pam mae tryloywder yn bwysig:

  • Mae’n dangos eich gonestrwydd academaidd.
  • Mae’n adlewyrchu eich ymrwymiad i arferion astudio moesegol.
  • Mae’n tynnu sylw at eich sgiliau meddwl beirniadol.
  • Mae’n atgyfnerthu eich atebolrwydd proffesiynol.

Sut i gydnabod defnydd o DA:

Gofynnwch i’ch adrannau academaidd a chydlynwyr y modiwlau am gyngor ynghylch sut y dylech gydnabod cynnyrch DA. Gallai’r rhain gynnwys:

  • Datganiadau ar y defnydd o offer DA 
  • Cyngor ar arferion cyfeirio a chyfeirnodi cywir ar gyfer cynnyrch DA.

Gallwch ddod o hyd i gymorth a chefnogaeth ychwanegol ar ddefnyddio DA yma: Deallusrwydd Artiffisial  : Gwasanaethau Gwybodaeth , Prifysgol Aberystwyth

DA a’r Llyfrgell. Wythnos Chwech: Moeseg Defnyddio DA Cynhyrchiol (Rhan Un)

Pan ddechreuais ysgrifennu am foeseg defnyddio DA cynhyrchiol, roeddwn i’n meddwl mai dim ond un blogbost fyddwn i’n ei ysgrifennu. Ond po ddyfnaf yr oeddwn yn ei gloddio, y mwyaf oedd i’w ystyried. Felly, yn hytrach nag un neges, mae’r pwnc hwn wedi troi’n gyfres ynddi’i hun (meddyliwch House of the Dragon i Game of Thrones!).

Dros yr wythnosau diwethaf, rydym wedi ystyried sut mae offer DA cynhyrchiol fel ChatGPT a Perplexity yn trawsnewid sut mae defnyddwyr yn rhyngweithio ag adnoddau llyfrgell. Ond gyda’r datblygiadau hyn daw ystyriaethau moesegol pwysig.

Y cam cyntaf, a’r pwysicaf o bosibl, wrth ddefnyddio DA cynhyrchiol yn gyfrifol yw deall polisïau DA eich prifysgol. Mae ymgyfarwyddo â’r canllawiau yn sicrhau eich bod yn aros yn academaidd onest ac yn eich galluogi i wneud penderfyniadau gwybodus am ddefnydd o DA.

Dyma rai pethau i’w cofio:

Canllawiau ledled y Brifysgol

  • Edrychwch ar bolisïau swyddogol y brifysgol ar ddefnyddio DA mewn gwaith academaidd.
  • Gwiriwch am reolau penodol ynghylch DA mewn aseiniadau, arholiadau neu brosiectau ymchwil.

Cyngor Adrannol

  • Edrychwch am unrhyw ganllawiau sy’n gysylltiedig â DA a ddarperir gan eich adran academaidd.
  • Rhowch sylw i gyfarwyddiadau neu ddiweddariadau gan eich tiwtoriaid modiwl am ddefnyddio DA.

Rheolau modiwl-benodol

  • Efallai y bydd gan rai modiwlau reolau unigryw ynghylch defnyddio offer DA.
  • Edrychwch ar lawlyfr eich modiwl neu gofynnwch i gydlynydd eich modiwl os nad ydych yn siŵr beth a ganiateir.

Canlyniadau Camddefnyddio

  • Gallai camddefnyddio DA neu fethu â chydnabod ei rôl gael ei ystyried yn gamymddwyn academaidd.
  • Byddwch yn ymwybodol o’r canlyniadau posibl, fel:
    • Methu aseiniadau.
    • Camau disgyblu.
    • Niwed i’ch enw da academaidd.

Trwy ddeall y polisïau hyn, gallwch ddefnyddio DA yn gyfrifol a chwrdd â disgwyliadau’r brifysgol tra’n cynnal uniondeb academaidd.

Amddiffyn eich ymchwil: osgoi sgamiau cyhoeddi 

Mae herwgipio cyfnodolion a safleoedd cyfnodolion twyllodrus yn mynd yn broblem gynyddol i awduron cyfnodolion, cyhoeddwyr a darllenwyr. Nod sgamiau cyhoeddi yw manteisio ar ymchwilwyr, gan addo cyhoeddi’n gyflym ond yn codi ffioedd cyhoeddi gormodol. Yn aml, mae’r safleoedd yn gopi unfath o gyfnodolyn cydnabyddedig, wedi’u gosod i gael ffioedd oddi wrth awduron nad ydynt yn amau bod dim byd o’i le. 

Mae cyhoeddwyr yn dod yn fwyfwy ymwybodol o’r broblem ac wedi cymryd camau i fynd i’r afael â’r duedd newydd hon. Erbyn 2023 roedd gan Scopus, sef cronfa ddata academaidd, 67 o gyfnodolion wedi’u herwgipio ar y gronfa ddata (Challenges posed by hijacked journals in Scopus – Abalkina – 2,024 – Journal of the Association for Information Science and Technology – Wiley Online Library ). Er mwyn helpu i leddfu’r broblem hon, tynnodd Scopus y dolenni URL i hafanau’r holl gyfnodolion y mae’n eu mynegeio, er bod y broblem yn parhau o hyd (Retractaction Watch, 2023 Elsevier’s Scopus deletes journal links following revelations of hijacked indexed journals – Retraction Watch

Nid yw llawer o awduron a darllenwyr yn ymwybodol o’r arfer hwn ac efallai y bydd yr adnoddau isod yn ddefnyddiol yn hyn o beth. 

Cloriannu cyfnodolion: 

 
Cefnogaeth gan eich llyfrgell: 

  • Edrychwch ar ganllaw’r llyfrgell ar gyfer Ymchwilwyr 

 
Cysylltwch â ni: llyfrgellwyr@aber.ac.uk