Mae herwgipio cyfnodolion a safleoedd cyfnodolion twyllodrus yn mynd yn broblem gynyddol i awduron cyfnodolion, cyhoeddwyr a darllenwyr. Nod sgamiau cyhoeddi yw manteisio ar ymchwilwyr, gan addo cyhoeddi’n gyflym ond yn codi ffioedd cyhoeddi gormodol. Yn aml, mae’r safleoedd yn gopi unfath o gyfnodolyn cydnabyddedig, wedi’u gosod i gael ffioedd oddi wrth awduron nad ydynt yn amau bod dim byd o’i le.
Mae cyhoeddwyr yn dod yn fwyfwy ymwybodol o’r broblem ac wedi cymryd camau i fynd i’r afael â’r duedd newydd hon. Erbyn 2023 roedd gan Scopus, sef cronfa ddata academaidd, 67 o gyfnodolion wedi’u herwgipio ar y gronfa ddata (Challenges posed by hijacked journals in Scopus – Abalkina – 2,024 – Journal of the Association for Information Science and Technology – Wiley Online Library ). Er mwyn helpu i leddfu’r broblem hon, tynnodd Scopus y dolenni URL i hafanau’r holl gyfnodolion y mae’n eu mynegeio, er bod y broblem yn parhau o hyd (Retractaction Watch, 2023 Elsevier’s Scopus deletes journal links following revelations of hijacked indexed journals – Retraction Watch)
Nid yw llawer o awduron a darllenwyr yn ymwybodol o’r arfer hwn ac efallai y bydd yr adnoddau isod yn ddefnyddiol yn hyn o beth.
Cloriannu cyfnodolion:
- Hijacked Journal Checker (Retraction Watch), yn ymdrechu i gynnal rhestr gyfoes o gyfnodolion sydd wedi’u herwgipio.
- Mae rhestrau o gylchgronau dilys fel Directory of Open Access Journals (DOAJ), hefyd yn adnoddau defnyddiol ar gyfer gwirio a chloriannu cyfnodolion.
- Mae Think Check Submit yn darparu rhestr wirio ar gyfer cyhoeddi erthyglau cyfnodolion a llyfrau/penodau yn ddiogel: Identify trusted publishers for your research • Think. Check. Submit. (thinkchecksubmit.org)
Cefnogaeth gan eich llyfrgell:
- Cyhoeddi Mynediad Agored: https://www.aber.ac.uk/cy/is/help/open-access/
- Porth Ymchwil Aberystwyth, storfa sefydliadol Prifysgol Aberystwyth
- Edrychwch ar ganllaw’r llyfrgell ar gyfer Ymchwilwyr
- Cadwch lygad ar y datblygiadau diweddaraf drwy ein Blog Cyswllt Academaidd
Cysylltwch â ni: llyfrgellwyr@aber.ac.uk