Ydych chi’n cofio’r darn o ffilm o gamera golwg-nos a oedd yn boblogaidd ar y cyfryngau cymdeithasol yn ddiweddar, yr un sy’n dangos gang o gwningod yn neidio ar drampolîn? Roedd yn wych, yn doedd?
Yr unig broblem? Roedd yn ffug (fel y llun yma).
Er mai tipyn o hwyl yn unig oedd y ffilm o’r cwningod yn neidio ac roedd (i ddyfynnu’r diweddar Douglas Adams) yn ddiniwed yn bennaf, mae’n tynnu sylw at ba mor argyhoeddiadol y gall fideos a gynhyrchir gan DA fod, a pha mor gyflym y gallant ledaenu ledled y byd. Cofiwch, er na ddywedodd Mark Twain, “Gall celwydd deithio o amgylch y byd cyn i’r gwirionedd wisgo ei esgidiau,” mae’n dal i fod yn ddyfyniad gwych (ac oes, mae yna rywfaint o eironi mewn defnyddio llinell a gambriodolwyd mewn blog am gamwybodaeth, ond mae hynny’n dangos pa mor ofalus y mae angen i ni i gyd fod gyda’r hyn rydyn ni’n ei ddarllen ar-lein). Mae’r teimlad yn dal i gael ergyd, yn enwedig mewn oes lle gall cynnwys a gynhyrchir gan DA ledaenu’n gyflymach nag erioed ac edrych yn frawychus o real.
Mae’r darn o ffilm gyda’r cwningod yn enghraifft hwyliog, ond mae’n codi pwynt difrifol: mewn byd lle gall unrhyw un greu cynnwys sy’n edrych yn realistig gydag ambell glic, sut ydych chi’n gwybod beth sy’n real neu ddim? A beth mae hyn yn ei olygu i chi fel myfyriwr, yn enwedig pan fyddwch chi’n ymchwilio, ysgrifennu aseiniadau, neu sgrolio trwy’ch ffrwd?
Dyma lle gall eich llyfrgell wneud gwahaniaeth gwirioneddol.
Gall llywio byd o gynnwys a chamwybodaeth a gynhyrchir gan DA deimlo fel tasg amhosibl bron, ond nid oes raid i chi wneud hyn ar eich pen eich hun. Mae’r llyfrgell yma i gynnig cefnogaeth. P’un a ydych chi’n gweithio ar aseiniad, yn paratoi cyflwyniad, neu’n ceisio gwneud synnwyr o’r hyn sy’n real neu ddim ar-lein, gall staff y llyfrgell eich helpu i ddatblygu’r sgiliau beirniadol sydd eu hangen i werthuso gwybodaeth yn effeithiol.
I’ch helpu i lywio hyn i gyd, rydym wedi llunio Cwrs Llythrennedd DA pwrpasol, sydd ar gael yn yr adran Mudiadau ar Blackboard. Rydym hefyd wedi creu canllaw defnyddiol ar adnabod Newyddion ffug a chamwybodaeth. Mae canllaw arall yn esbonio sut mae offer DA yn gweithio a sut i werthuso gwybodaeth gan ddefnyddio’r enw gwych Prawf CRAAP, sy’n ddefnyddiol p’un a ydych chi’n defnyddio llyfrau, peiriannau chwilio, neu offer DA.
Mae’r holl adnoddau ar-lein hyn wedi’u cynllunio i’ch helpu i ddod yn ymchwilydd mwy hyderus a chraff. A chofiwch, os ydych chi’n ansicr ynghylch pa mor ddibynadwy yw rhywbeth, neu eisiau ail farn, gallwch bob amser ofyn i ni am gyngor. Rydyn ni yma i helpu.
